Nga Clare Nuttall/ Intellinews
Gazetarja Clare Nuttall e Intellinews flet me disa aktorë të turizmit në Shqipëri, Ajo interviston edhe znj Alma Gërxhani dhe znj.Eva Kushova, drejtueset e Manderina Promotions, kompani PR dhe marketing në Tirane që ka krijuar dhe portalin turistik Visit Tirana.
Turizëm përtej
plazhit në Shqipëri
Vendet e Europës Lindore dhe shtetet fqinje Ballkanike
ofrojnë shumë paketa turistike për sezonin e verës nëpër plazhe, ndërsa Shqipëria
gradualisht është duke diversifikuar paketat turistike.
Turizmi dhe industritë e ngjashme tashmë përbëjnë më shumë
se një të katërtën - 26.2% të GDP-së së Shqipërisë, një përqindje e lartë, e
cila i konkurron me destinacionet kryesore turistike si Greqia, Italia dhe
Turqia, sipas të dhënave nga Këshilli Botëror i Udhëtimeve dhe Turizmit (WTTC)
.
Megjithatë, njerëzit e kësaj industrie besojnë se ka potencial të madh për të
zgjeruar llojet e turizmit që ofrohen dhe të qëndrojnë larg pakteva të
pushimeve tradicionale.
"Numri më i madh i turistëve vijnë për bregdetin dhe janë kryesisht turistë nga Evropa Lindore, por edhe Kosova dhe Maqedonia", thotë Alma Gerxhani nga ‘Manderina”, kompania
e Marketingut dhe PR që ka krijuar portalin www.visit-tirana.com
"Edhe pse ka patur gjithmonë grupe udhëtarësh perëndimorë
të interesuar për turizmin kulturor - ata që vizitojnë vendet e UNESCO të Shqipërisë - sërish shifrat janë ende të vogla". Dy bashkë-themelueset e Manderina,
Alma Gërxhani dhe Eva Kushova kane listuar potencialet për turizmin në Tiranë, duke shtuar turizmin e aventurës,
udhëtimet në natyrë, rafting, alpinizëm, ecje, ture me biçikleta, hipizëm dhe llojet e tjera të pushimeve.
"Sot shumica e turistëve janë të përqendruar në muajt e
verës, shumica e pushuesve janë nga Europa Lindore, që vijnë prej paketave një
ose dy javore pushime në plazh”, shprehet Matteo Colangeli, kreu i zyrës së
EBRD në Tiranë, në një intervistë me IntelliNews.
"Sigurisht, ky vend ka potencial mund të ofroj më shumë
se kaq, duke tërhequr njerëzit në pjesët e tjera të Shqipërisë. Shqipëria ka
natyrën, malet, ushqimin dhe kulturën, kështu që mund të tërheqë turistë të
pavarur dhe që paguajnë më shumë, dhe të mos synojë vetëm turmën e turistëve me
paketa të përfshira të gjitha.”
Amfitatri i Butrintit UNESCO. Burimi: Pudelek
Problemi imazhit i Shqipërisë
Themeluesit
kompanive të pavarura turistike thonë se ata kanë të bëjnë me njerëz që tashmë
janë të vetëdijshëm për atraktivitetin e Shqipërisë, qoftë kulturë, natyrë,
kuzhinë apo mundësitë për sportet në natyrë dhe aventura. Por udhëtarët e tillë
janë të paktë. Për pjesën më të madhe, Shqipëria ka një problem të imazhit me
varfërinë dhe krimin, dy fjalë qe e shoqëron imazhin e vendit. Dhe mbi të gjitha, ka pasur një dështim për të
promovuar turizmin e vendit përtej pushimeve të plazhit.
Që nga rënia e komunizmit, thotë znj Gërxhani
nga Manderina Promotion, bordi turistik dhe operatorët turistikë zgjodhën
opsionin më të lehtë të marketingut turistik: "plazhet jugore që duken si Greqia, por janë
më të lira". Ka pasur një përpjekje për të bërë këtë
lidhje dhe referencë me plazhe ku njerëzit ndjehen shumë të sigurt kur shkojnë
në pushime. Por unë do të theksoja më shumë përvojat lokale, do të doja të
theksoheshin mundësite që pushimet të shtriheshin përtej plazheve tek qytetet UNESCO
dhe zonat rurale. Kjo do të ishte shumë më e dobishme për komunitetet lokale,
"thotë ajo.
Themeluesit e Manderinës thonë se në kryeqytetin shqiptar nuk kishte pothuajse asnjë informacion në gjuhën angleze, kështu që ata filluan portalin e Visit Tirana, duke ndjekur modelet e vendeve të suksesshme për qytete si Kopenhagen. Kjo u bë krejtësisht me iniciativën e tyre dhe më vonë tërhoqi vëmendjen e kryetarit të Bashkisë së Tiranës, Erjan Veliaj, i cili përshëndeti ekipin e Manderinës për promovimin e qytetit, duke u shprehur se "shpeshherë Visit Tirana e bën më mirë këtë promovim sesa disa prej nesh në Bashki që janë të ngarkuar për ta bërë këtë punë!"Plani tani është ky vizion të zgjerohet në të gjithë Shqipërinë.
E pyetur se përse njerëzit duhet të
vizitojnë Shqipërinë, znj Gërxhani rendit disa arsye: "Natyra është e
bukur, kultura e pasur, ne jemi shumë të lashtë, kemi qenë këtu prej shumë
kohësh, gjuha jonë është një nga më të vjetrat në botë. Njerëzit janë një nga
pasuritë tona më të mëdha, shumë mikpritës, mikpritje të vërtetë, ketu turistët
nuk konsiderohen si klient, por si miq. Banorët lokale edhe nëse nuk kanë shumë
për të ofruar, përsëri mundohen të ofrojnë diçka "
Tirana's central Skenderbeg Square
Përballja me një fluks turizmi
Ka tregues pozitivë dhe evente të shtuara, si psh Festivali që organizoi Visit Tirana për fotografinë, një Festival vjetor me fotot e postuar në konkurset e mediave sociale, ku janë angazhuar të rinj, të huaj dhe shqiptarë, gjë që tregon një interes të shtuar për të tilla evente promovuese.
Të dhënat nga agjencia shtetërore e statistikave Instat tregojnë një rritje të vazhdueshme të numrit të turistëve që vizitojnë Shqipërinë çdo vit, me ardhjen e turistëve të huaj deri në 15.8% më shumë se në vitin 2018. Megjithatë numri gjithnjë e më i madh i të sapo ardhurve ka hedhur nxjerrë në pah dhe probleme në zonat me infrastrukturë jo të zhvilluar.
Infrastruktura është një çështje për
kompanitë në të gjithë ekonominë, me turizmin jo më pak të prekur nga sektorët
e tjerë. "Natyrisht, ka potencial, por ka shumë që duhet bërë për të
shfrytëzuar potencialin. Sigurisht, infra është një çështje e madhe,”- thotë
Colangeli i EBRD-së, duke përmendur infrastrukturën e energjisë dhe
infrastrukturën komunale siç është menaxhimi i ujit në krye të çështjes së
dukshme të infrastrukturës së transportit.
Për shembull, nga aeroporti i vetëm
ndërkombëtar i Shqipërisë në Tiranë, në plazhet e Shqipërisë jugore, është një
udhëtim që zhgjat pesë deri në gjashtë orë. Megjithatë, Shqipëria ka të ngjarë
të ketë të paktën një aeroport shtesë para se të ketë plane për të ringjallur
aeroportin e papunë në Kukës dhe për të ndërtuar një aeroport të ri në qytetin
bregdetar të Vlorës.
Në anën tjetër, thotë Gërxhani, "kalimi
i fokusit nga plazhi tek aventura dhe atraksionet ne brendesi te vendit është
një zgjidhje e mirë”.
Dedmdreaj bën një pikë të ngjashme, duke thënë se udhëtimet 4WD janë shume të pëlqyera nga turistet e adventurës, pasi ato bëjnë të mundur për të vizituar pjesë të Shqipërisë ku "edhe shumica e shqiptarëve ende nuk e kanë vizituar ".
Dedmdreaj bën një pikë të ngjashme, duke thënë se udhëtimet 4WD janë shume të pëlqyera nga turistet e adventurës, pasi ato bëjnë të mundur për të vizituar pjesë të Shqipërisë ku "edhe shumica e shqiptarëve ende nuk e kanë vizituar ".
Kush përfiton nga turizmi?
Turizmi është një nga sektorët më të
mëdhenj të ekonomisë shqiptare, dhe - së bashku me energjinë - ishte një nga
kontribuesit kryesorë të rritjes më të shpejtë nga sa pritej në gjysmën e parë
të vitit 2018.
Turizmi është gjithashtu i rëndësishëm
edhe në një nivel mikro. Z.Cakoni i Good Albania vlerëson se një vizitë e vetme
ne nje vend rural vlen dy muaj rroge për një familje atje. "Është shumë e
rëndësishme për këto zona rurale dhe për familjet që të marrin mbështetje nga
ky lloj turizmi", thotë ai.
Por, ai beson se jo të mjaftueshme nga të
ardhurat nga turizmi është duke shkuar drejt komuniteteve lokale. "Ne
duhet të bëjmë një punë shumë më të mirë në theksimin e asaj që është më e mirë
për Shqipërinë dhe të mos përqëndrohemi te mysafiri i përkohshëm që dëshiron të
shohë qytetin me guide. Ata kontribuojnë me 10-20% të çmimit të turit tek
njerëzit lokalë, pjesa tjetër shkon tek restorantet e mëdha, hotelet,
operatorët turistikë. Me të vërtetë duhet të bëjmë një punë më të mirë duke u
përqendruar më shumë tek njerëzit vendas sesa në qytetet dhe strukturat e medha
turistike".
